Η κακιά Ισιμπάγεβα και η Κύπρος της ομοφοβίας.

15 Αυγούστου και με λύπη άκουσα την Γέλενα Ισινμπάγεβα, μετά την νίκη της στο άλμα επί κοντό στο παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου που είχα παρακολουθήσει με χαρά λίγο πριν, να δηλώνει την υποστήριξή της στην καινούρια ομοφοβική νομοθεσία της χώρας της που απαγορεύει την «προπαγάνδα υπέρ της ομοφυλοφιλίας». 

Χρησιμοποιώντας φράσεις όπως «εμείς θεωρούμε τους εαυτούς μας φυσιολογικούς ανθρώπους» δήλωσε πως οι Ρώσοι είναι διαφορετικοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και πως, ουσιαστικά, φοβούνται  για το μέλλον της χώρας τους εάν επιτραπεί η δημόσια υποστήριξη των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων στην ίση μεταχείριση.

Η στάση της με λύπησε αλλά δεν με εξέπληξε. Η Ισινμπάγεβα είναι προϊόν του περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε και πολίτης μίας χώρας που βαδίζει σταθερά στο δρόμο του αχαλίνωτου επιθετικού ανδρισμού που χάραξε ο Πρόεδρος Πούτιν και που υποστηρίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Αυτό που με εξέπλιξε ήταν η αναφορά στις δηλώσεις της Ρωσίδας αθλήτριας στα κυπριακά ΜΜΕ.

Λες η κυπριακή κοινή γνώμη και η κυπριακή κοινωνία γενικά να υποστηρίζει την ίση μεταχείριση όλων των πολιτών ανεξαρτήτως του φύλου, της εθνότητας, της θρησκείας και της σεξουαλικότητάς τους και να μην το έχω καταλάβει;

Μπα...

Λίγους μήνες πριν σε δημοσκόπηση του CyprusNews.eu  οι περισσότεροι συμμετέχοντες δήλωναν πως δεν έχουν πρόβλημα με τους ομοφυλόφιλους αλλά... η διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους σαν πολίτες ή δεν είναι απαραίτητη ή αν γίνει πρέπει να έιναι μεσα στα όρια...

Τα όρια τα θέτει κατ’εξοχήν ο  κυπριακός ανδρισμός ο οποίος έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με το Ρωσικό και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αντιμετώπιση του «Άλλου» κοινωνικά, πολιτικά και νομικά.

Τρέφεται, συντηρείται και δικαιολογείται  από την εκκλησία, την πολιτική ελίτ και διαιωνίζετε από μια μεγάλη μερίδα Κύπριων γυναικών που έχοντας μεγαλώσει σε ένα πατριαρχικό καθεστώς, μεγαλώνουν τα παιδιά τους με την ελπίδα να γίνουν Άνδρες και όχι Άνθρωποι.

Αυτό έχει συνέπειες όχι μόνο στους άνδρες αλλά και στις γυναίκες, οι οποίες αντιμετωπίζονται στις πλείστες περιπτώσεις σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας νομικά, πολιτικά και κοινωνικά.

Ο ίδιος αυτός ανδρισμός τοποθετεί τους ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες στο περιθώριο, όπου γίνονται οι «Άλλοι» στους «φυσιολογικούς» κυπριακούς «Εαυτούς».

Σαν «Άλλοι» αντιμετωπίζουν ψυχολογική και σωματική βία στα σχολεία, στο στρατό και στο δρόμο. Σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας δεν μπορούν, ειδικά στο στρατό που θρέφει και επικροτεί τον άκρατο επιθετικό ανδρισμό, να καταφύγουν στη δικαιοσύνη γιατί τα πράγματα τότε θα γίνουν χειρότερα.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις σαν αυτή του αυτή του Άγγελου Φαίδωνος, όπως δείχνουν τα τελευταία ρεπορτάζ, η ομοφοβία οδηγεί ακόμα και σε φόνο δείχνοντάς πια ξεκάθαρα πως αποτελεί παθολογικό πρόβλημα για τη κυπριακή κοινωνία.

Παρ’όλα αυτά οι δηλώσεις της Ισινμπάγεβα αποτέλεσαν είδηση στην Κύπρο της ομοφοβίας...

Στην Κύπρο του άκρατου ανδρισμού, της περιθωριοποίησης και θυματοποίησης του «Άλλου» θα ‘πρεπε να αφήσουμε την Ισινμπάγεβα στην ησυχία της και να δούμε πως μπορούμε εμείς να εξαρθρώσουμε τις δομές του πατριαρχισμού που τελικά βοηθούν μόνο την εκκλησιαστική και την πολιτικο-οικονομική ελίτ.

Καλύτερο μέλλον θα έχουμε μόνο εάν ξεκινήσουμε να σεβόμαστε και να αντιμετωπίζουμε τον Άνθρωπο σαν Άνθρωπο παρά την όποια διαφορετικότητα και να υποστηρίζουμε τα δικαιώματα όλων στην ίση μεταχείριση από την πολιτεία όσον αφορά θέματα δικαιοσύνης και θέματα όπως την ισότητα στο γάμο.

Όπως δηλώνει ο Αμερικανικός Εθνικός Οργανισμός Γυναικών «Hey, hey! Ho, ho! Homophobia's got to go!»

Που θα φτάσουμε επιτέλους; Ταλαντεύσεις μεταξύ της απόλυτης απαισιοδοξίας και της συγκρατημένης αισιοδοξίας

Με αυτή την ερώτηση κοιμάμαι και ξυπνώ την τελευταία εβδομάδα. Η ερώτηση είναι μερικώς προσωπική αφού για πρώτη φορά βιώνω –όπως και οι πλειοψηφία των νέων στην ΕΕ και όχι μόνο- την επαγγελματική αβεβαιότητα.

Γνωρίζω παράλληλα πως ακόμα «καλά την έχω». Έχω  γονείς που με στηρίζουν και ήμουν τυχερή –γιατί περί τύχης πρόκειται- να γεννηθώ σε μία «ευρωπαϊκή» χώρα που, παρά τα κακά της τα χάλια, προσφέρει στους πολίτες της ελευθερίες, προνόμια και ευκαιρίες που οι πολίτες άλλων χωρών δεν μπορούν ούτε καν να φαντάζονται δυστυχώς.

Παράλληλα η ερώτηση έχει να κάνει με την πολιτική και οικονομική κατάντια της Κύπρου αλλά και λόγω επαγγέλματος –ερευνήτρια Διεθνών Σχέσεων- με τις πολιτικές εξελίξεις παγκόσμια.

Πρέπει να ομολογήσω πως συνολικά οι εξελίξεις με φοβίζουν. Χαρακτηριστικά παρουσιάζω κάποια από τα πιο σημαντικά γεγονότα των τελευταίων ‘βδομάδων ξεκινώντας από τη «γειτονιά» μας.

Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Σαμαρά μετά από το ναυάγιο της εξαγοράς της ΔΕΠΑ από τη Gazprom πήρε μονομερώς την πρωτοφανή απόφαση να κλείσει την ΕΡΤ με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Για τα θετικά και τα αρνητικά της ΕΡΤ έχουν γραφτεί πολλά γι’αυτό δεν θα εμβαθύνω. Η ουσία για την πλειοψηφία των αναλυτών και για ‘μένα βρίσκεται όχι μόνο στους 2,656 εργαζόμενους που θα χάσουν το ψωμί τους στο βωμό του μνημονίου και του (un)success(full) storyτου Σαμαρά, αλλά και στο τεράστιο άλμα που έκανε η ελληνική κυβέρνηση στο δρόμο προς τον αυταρχισμό.

Λίγο παραδίπλα, στην  Κωνσταντινούπολη ο Ερτογάν πνίγει την Πλατεία Ταξίμ στα δακρυγόνα με αφορμή τις διαδηλώσεις που οργανώνονται εκεί ενάντια στην «αναπτυξιακή» καταστροφή του πάρκου Γκέζι. Πρέπει να ομολογήσω πως δεν είμαι ειδικός στην Τουρκική πολιτική ή ιστορία. Απλά, σαν θεατής, βιώνω την έξαρση του πολιτικού και οικονομικού αυταρχισμού που αν και διαφέρει σημαντικά από τον αυταρχισμό του Σαμαρά, της ΕΕ και του ΔΝΤ, δεν παύει να είναι παράδειγμα της κατρακύλας τόσο του παγκόσμιου πολιτικού φιλελευθερισμού όσο και του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού προς το σκοταδισμό.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο η δολοφονία του στρατιώτη Lee Rigby στο Woolwich του Λονδίνου έχει δώσει τροφή στις ρατσιστικές οργανώσεις όπως το Αγγλικό Αμυντικό Μέτωπο (EDL). Οι ρατσιστικές επιθέσεις έχουν πολλαπλασιαστεί. Από την ημέρα της δολοφονίας του Rigby έχουν σημειωθεί πάνω από 200 Ισλαμοφοβικές επιθέσεις.

Τέλος στις ΗΠΑ, ο Edward Snowden ο οποίος εργαζόταν ως αναλυτής στη CIA αποκάλυψε στη Βρετανική Guardian ότι η Αμερικανική κυβέρνηση, σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρίες όπως η Google, Microsoftκαι Apple, υποκλέπτει προσωπικά στοιχεία και συνομιλίες για να προστατεύσει τους πολίτες της από μια ενδεχόμενη τρομοκρατική επίθεση.

Παράλληλα έχει ξεκινήσει η δίκη του Bradley Manning που διέρρευσε χιλιάδες  ντοκουμέντα στη Wikileaks. Η πιο σημαντική κατηγορία ενάντια στο Manning είναι πως με την πράξη του βοήθησε τους εχθρούς των ΗΠΑ. Η υπεράσπιση υποστηρίζει πως ο Manningήταν ψυχικά διαταραγμένος. Η ουσία όμως βρίσκεται αλλού: μέσω αυτής της δίκης η κυβέρνηση Ομπάμα προσπαθεί να ποινικοποιήσει την πληροφοριοδότηση, λογοκρίνοντας έτσι οποιαδήποτε κριτική που στηρίζετε σε απόρρητα έγγραφα.

Παγκόσμια η εικόνα είναι ζοφερή, τα δικαιώματα, οι ελευθερίες και τα κεκτημένα των πολιτών βάλλονται παντού, κάποιων λιγότερο και άλλων περισσότερο. Ο βαθμός εξαρτάται από την γεωγραφική θέση, το χρώμα, την εθνότητα, το φύλο, την σεξουαλικότητα και την τάξη. Δηλαδή είναι θέμα πιθανοτήτων. Φοβάμαι πως βρισκόμαστε στο 1984 του Orwell.

Έτσι ξαναρωτώ: Που θα φτάσουμε επιτέλους;

Είναι εύκολο σήμερα να γίνει κάποιος απόλυτα απαισιόδοξος. Αλλά μπορούμε να δούμε τα πράγματα και αλλιώς:

Για την ΕΡΤ σήμερα μάχονται όχι μόνο οι της εργαζόμενοί της αλλά και ο απλός κόσμος -αν και τον έχει απογοητεύσει στο παρελθόν-, η EBU και τα ΜΜΕ στην ΕΕ. 

Οι διαδηλώσεις στην Τουρκία έχουν ξεσκεπάσει το κρυμμένο πρόσωπο του οικονομικο-πολιτικού αυταρχισμού.

Η δημόσια συζήτηση για το ρατσισμό έχει αναζοπυρωθεί στο HB, με την πλειοψηφία των λευκών Βρετανών να απορρίπτουν τους περιθωριακούς ρατσιστικούς οργανισμούς όπως το EDL και την αντίστοιχη πλειοψηφία των Βρετανών Μουσουλμάνων να απορρίπτουν τους ακροδεξιούς Μουσουλμάνους εξτρεμιστές.

Στις ΗΠΑ η αντίσταση ανθρώπων όπως ο Snowden, οι αποκαλύψεις του Manning και η αντίδραση κατά της δίκης του έχουν οδηγήσει σε πρωτόγνωρη -για τη μετα-9/11/2001 εποχή- δημοτικότητα την άποψη πως η ακατάσχετη παραβίαση των πολιτικών ελευθεριών προς όφελος της ασφάλειας δεν είναι ανεκτή.

Έτσι, σήμερα επιλέγω να βλέπω τα πράγματα με συγκρατημένη αισιοδοξία και κριτικό μυαλό, όχι γιατί όλα είναι ρόδινα, αλλά γιατί αν χάσουμε την αισιοδοξία και την ελπίδα μας, που θα φτάσουμε επιτέλους;

Ποιά Ευρώπη;

Ανεργία, Απογοήτευση, Εθνικισμός, Ευρωσκεπτικισμός.

Αυτά είναι τα κύρια συμπτώματα της παρακμής της Ευρωπαϊκής Ιδεας που υποσχόταν αλληλεγγύη, αδερφοσύνη και συμπόρευση των «λαών». 

Τι έφταιξε και φτάσαμε σήμερα εδώ;

Αρχικά, δεν καταλάβαμε πως η Ευρώπη των «λαών», δεν δημιουργήθηκε από τους «λαούς».

Δομήθηκε από πολιτικούς που, συγκλονισμένοι από την Ευρωπαϊκή βαρβαρότητα των στρατοπέδων συγκέντρωσης, του Στάλινγκραντ και της Δρέσδης, έκριναν πως είχε χυθεί αρκετό αίμα για να δικαιολογήσει τη ριζική αλλαγή πλεύσης. Αυτή η αλλαγή πλεύσης επέτρεψε, πάντα στα πλαίσια του Ψυχρού Πολέμου, την οικοδόμηση ειρήνης εκεί όπου πριν έρεαν ποτάμια αίματος.

Παράλληλα οι πολίτες των Ευρωπαϊκών κρατών, οι «λαοί» για τους οποίους μιλά ο Ευρωπαϊκός μύθος, ζώντας υπό την απειλή του Ψυχρού Πολέμου απαξίωσαν τελικά την πολιτική.

Ευχαριστημένοι με τις υποσχέσεις του κοινωνικού κράτους περί ισότητας σταμάτησαν να συμμετέχουν στα κοινά και στην περίοδο ευημερίας που ακολούθησε έγιναν πάνω απ’όλα καταναλωτές.

Του λόγου το αληθές φαίνεται στα σύγχρονα ρεκόρ χαμηλών ποσοστών ψηφοφόρων στις εθνικές εκλογές διαφόρων χωρών μελών τις ΕΕ και ακόμη περισσότερο στα χαμηλά ποσοστά των ψηφοφόρων στις Ευρωεκλογές.

Έτσι είναι φανερό πως η ΕΕ δεν αποτελεί έκφραση της από κοινού κυριαρχίας των «λαών» της.

Αυτό το γεγονός δεν είναι απαραίτητα καταστροφικό.

Όπως σημειώνει ο Καθηγητής Πολιτίκης Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου τουHullNoelO’Sullivan, η ΕΕ μπορεί να συμπληρώσει το ρόλο του κυρίαρχου κράτους που λόγο της εξάρτησης της εκάστοτε  κυβέρνησης στους εκλογικούς κύκλους, αδυνατεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα θέματα της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης.

Η ΕΕ αντίθετα μπορεί να ασκήσει το ρόλο του διαχειριστή στα πιο πάνω θέματα.

Τότε που βρίσκεται το πρόβλημα;

Το 1742 ο κατ’εξοχήν φιλόσοφος του συντηριτισμού, DavidHume, έγραφε: «Οι πολιτικοί  συγγραφείς έχουν καθιερώσει ως γνωμικό ότι κατά την επινόηση οποιουδήποτε  πολιτικού συστήματος και τον καθορισμό των ελέγχων και ισορροποιών του Συντάγματος, πρέπει να υποθέτουμε πως ο κάθε άνθρωπος είναι απατεώνας και δεν έχει άλλο σκοπο σε όλες του τις δράσεις πλην των ιδιωτικών συμφερόντων.»

Καταλήγει  πως εάν αποδειχθεί πως ο άνθρωπος είναι πράγματι «κακός» τότε, θα υπάρχουν τα απαραίτητα αντανακλαστικά  στο κράτος για να τον αντιμετωπίσει.

Φαίνεται πως ο συνδυασμός πολιτικής απάθειας και η αποκοπή των Βρυξελλών και της Ευρωπαϊκής ελίτ από την πραγματικότητα, δημιούργησαν μία τερατώδη γραφειοκρατία που μετεξελίχθηκε σε  πολιτικό σύστημα που ευνοεί την απληστία αντί να την ελέγχει.

Παράλληλα λόγω της οικονομικής κρίσης και της ανικανότητας των εθνικών κυβερνήσεων να  επιλύσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα, συγκεντρώνονται περισσότερες δυνάμεις στα χέρια της ελίτ που δημιούργησε αυτό το σύστημα.

Αποτέλεσμα, σήμερα η ΕΕ να πάσχει από βαρύτατη γραφειοκρατική σκλήρυνση, οικονομική ασυδοσία και δημοκρατικό έλλειμα δηλώνει ο O’Sullivan.

Είναι ανούσιο να ψάχνουμε για το ποιός φταίει, αφου ουσιαστικά φταίει η ανθρώπινη φύση και η ανικανότητα μας να την αντιμετωπίσουμε επαρκώς.

Αντίθετα, σαν Ευρωπαίοι πολίτες θα‘πρεπε να συζητούμε για το ποιά Ευρώπη θέλουμε και πως μπορούμε να την φτιάξουμε.

Όπως σημείωσε ο Γιώργος Πήττας αυτή η άλλη Ευρώπη θα δημιουργηθεί σε ιστορικό χρόνο. Για τις συνθήκες μέσα από τις οποίες θα γεννηθεί εγώ προσωπικά είμαι άκρως απαισιόδοξη.

Στην ΕΕ του σήμερα με την περιθωριοποίηση  και την εξάρτηση τεράστιου αριθμού, κυρίως, νέων ανθρώπων λόγω της ανεργίας και την παράλληλη ασύστολη συγκέντρωση «δύναμης» στα χέρια των λίγων, το μέλλον δείχνει να είναι ζοφερό και επικίνδυνο .

Αυτό άλλωστε  δείχνει η ενδυνάμωση των ακροδεξιών, ρατσιστικών οργανώσεων όπως η Χρυσή Αυγή και το Ε.ΛΑ.Μ.

Ιδανικά, πριν να επέλθει η οποιαδήποτε ρήξη  η ΕΕ θα έπρεπε να ξεκινήσει να δρα σαν «αγωνιστικό φόρουμ» στα πλαίσια που προτείνει ηChantal Mouffe, όπου όλες οι διαφορετικές απόψεις είναι ανεκτές αν και θα πρέπει ίσως, οι μη φιλελεύθεροι οργανισμοί, τύπου Χρυσής Αυγής, να εξοστρακιστούν από την ενεργό πολιτική δράση.

Αυτό το πιθανο άνοιγμα της ΕΕ και ειδικά της Ευρωπαϊκής ελίτ στις απόψεις των άλλων θα βασιστεί κατ’εξοχήν στην η αναγέννηση του συνειδητού Πολίτη που λειτουργεί ως ενεργό μέλος της ανθρώπινης κοινότητας, όπως σημειώνει ο Πήττας.

Πέραν της αναμόρφωσης των Πολιτών και του ανοίγματος που προανέφερα, σε βάθος χρόνου, μία Ομοσπονδιακή Ευρώπη πρέπει να είναι βασισμένη στη προειδοποίηση του Humeκαι να είναι προσδιορισμένη από τον έλεγχο στην απληστία.

 Επίσης πρέπει να εννοήσουμε πως σε μία Ομοσπονδιακή ΕΕ οι πολιτικές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από τη διάκριση «φίλου» και «εχθρού» κατά τον Carl Schmitt, και ως αποτέλεσμα η «δυναμη», δεν θα εξαφανιστούν.

Η Ομοσπονδιακή Ευρώπη του μακρινού  αύριο πρέπει να είναι μια ρεαλιστική Ευρώπη, απομακρυσμένη  από τους υπερφίαλους μύθους περί «λαών» και βασισμένη στην -πιθανή- πραγματικότητα της ανθρώπινης φύσης και στους όρους  της πολιτικής ζωής.

Πηγές

Hume, David, Of the Independence of Parliament (1742) http://press-pubs.uchicago.edu/founders/documents/v1ch11s4.html

Mouffe, Chantal, The Return of the Political (London: Verso, 1993)

Schmitt, Carl, The Concept of the Political (New Jersey: Rutgers University Press, 1976)

Νέα, Γυναίκα ψάχνει το Ευρωπαϊκό Όνειρο

Έως τώρα είχα την εντύπωση πως έκανα  τα πάντα όπως  έπρεπε.  Όντας νεα, γυναίκα, ευρωπαία σύντομα με τρία πτυχία, σχεδόν τρεις γλώσσες και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά υπολόγιζα πως θα μπορούσα να βρω δουλειά με εισόδημα ίσο με οποιουδήποτε άλλου Ευρωπαίου πολίτη στην ΕΕ με τα ίδια προσόντα.

Αυτή ήταν και μία από της υποσχέσεις του Ευρωπαϊκού ονείρου για το οποίο γράφαμε εκθέσεις στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο συναγωνιζόμενοι ο ένας με τον άλλο για το ποιός θα καταφέρει να εκφράσει  επαρκώς τα Ευρωπαϊκά ιδανικά.

Μεταξύ τους  ιδιαίτερο βάρος είχαν πάντα αξίες όπως  η ειρήνη, η αλληλεγγύη, η παιδεία, η καινοτομία και η συμπόρευση των λαών της ΕΕ. Ταυτόχρονα, μας μάθαιναν και μας υπογράμμιζαν το κόστος της εξαθλίωσης που η διχόνοια και ο κατακερματισμός φέρνουν. 

***

Ευρώπη του 2013, Κύπρος (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία κ.τ.λ.).

Τα όνειρα για ίσους μισθούς γυναικών και ανδρών αποδεικνύονται απατηλά ειδικά στη Κύπρο όπου βλέπουμε  σταθερά τη μεγαλύτερη απόκλιση των αμοιβών ανδρών και γυναικών στην ΕΕ. 

Η διχόνοια δεν έχει εξαφανιστεί, αντιθέτως βρίσκετε παντού: στις σχέσεις μεταξύ των Ελληνοκυπρίων, μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, στις σχέσεις Κυπρίων και Γερμανών, στις σχέσεις Κυπρίων και μεταναστών κ.ο.κ. Η αλληλεγγύη ευτυχώς υπάρχει ακόμα αλλά δυστυχώς δρα σε εθνικιστικά πλέον πλαίσια με πολλούς να απαιτούν τα κοινωνικά παντοπωλεία των δήμων να βοηθούν μόνο Ελληνοκύπριους...

Παράλληλα η ανεργία μεταξύ των νέων έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Δουλειά στη χώρα μου ξέρω πως δεν θα βρω, έτσι ψάχνω αλλού.

***

Ευρώπη του 2013, Ηνωμένο Βασίλειο.

Σε μάθημα στο Πανεπιστήμιο στο οποίο φοιτώ και ενίοτε  διδάσκω, οι δευτεροετείς φοιτητές Πολιτικών Επιστημών σε συζήτηση με θέμα το μέλλον της ΕΕ στο διεθνές πλαίσιο εκφράζουν μια τελείως αδιάφορη έως και εχθρική αντιμετώπιση προς τους λαούς του Νότου. Η στάση τους είναι χαρακτηριστική της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας τους.

Παράλληλα όμως αξίζει να σημειωθεί πως πολλοί φοιτητές διδακτορικού και καθηγητές έχουν πολλάκις  εκφράσει την ανησυχία τους για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι χώρες του Νότου. Σε αυτές τις συζητήσεις δεν έχουμε φτάσει ποτέ σε κάποια μορφής ‘λύσης’, μόνο σε περισσότερους προβληματισμούς.

***

Αμερική 1835-1840 /  Ευρωπαϊκή Ένωση 2013.

Το 1835 και 1840 εκδόθηκε σε δύο τόμους το βιβλίο του Alexis De Tocqueville  «Η Δημοκρατία στην Αμερική» . Εκεί ο σημαντικός Γάλλος ιστορικός προέβλεπε ότι σύντομα οι άνθρωποι, θα υπάρχουν ο καθένας για τον εαυτό του (σελ.374) αγαπώντας το κέρδος, την καριέρα, με μόνη επιθυμία τα πλούτη, τα υλικά αγαθά και την εύκολη ζωή (σελ.378).

Αυτοί οι άνθρωποι, έγραψε, δεν θα ενδιαφέρονται για την καταπάτηση των ελευθεριών  των «άλλων»  και τελικά θα καταλήξουν οι ίδιοι να ζουν σε ένα καινούριο, ήπιο, δεσποτικό καθεστώς (σελ.374) στο οποίο μπορεί να υπάρχει ισότητα αλλά είναι ανελεύθερο και δημιουργεί «αποβλακωμένους’ πολίτες»  (σε.376).

Η ελευθερία, η αλληλεγγύη και η αδελφοσύνη δεν έχουν θέση σε ένα τέτοιο καθεστώς.

Το σενάριο φαίνεται γνωστό αφού φωτογραφίζει τέλεια την Ευρωπαϊκή Ένωση του 2013 και την κατάντια του Ευρωπαϊκού ονείρου, όπου τα πολιτικά, εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των «άλλων» Ευρωπαίων του Ευρωπαϊκού Νότου καταπατούνται ενώ οι «έχοντες  και κατέχοντες»  μειδιούν απέναντι στο θέαμα.

***

Τώρα για πού;

Ο Γιώργος Πήττας  γράφει πως παρά την κατάντια της ΕΕ δεν μπορεί να δει κάτι άλλο πέραν του ‘αγώνα για την επαναφορά της Ευρώπης στις θεμελιακές της αξίες και στην γενναία Ομοσπονδιακή της μετεξέλιξη , μια μετεξέλιξη που θα γεννήσει μία τεράστια υπερεθνική κοινωνία Πολιτών.’

Μοιράζομαι το συναίσθημα αλλά δυστυχώς νομίζω πως θα παραμείνει όνειρο βάσει  των δεδομένων, της συγκεντρωτικής λογικής της ‘δύναμης’ και της ιστορίας, που μας διδάσκει πως οι ουσιαστικές αλλαγές έρχονται από πάνω, είτε προωθημένες από τους κυβερνώντες ή άλλες ελίτ (πχ Γαλλική επανάσταση), είτε από κόμματα εμπροσθοφυλακής που τελικά καμία σχέση δεν έχουν με τους πολίτες (πχ. Ρωσική επανάσταση).

Παράλληλα είναι φανερό πως στην περίπτωση της Κύπρου, φυγή από την ΕΕ θα ήταν καταστροφική.

Έτσι ‘Μένουμε Ευρώπη’ αλλά στην Ευρώπη ενός ατέλειωτου εφιάλτη για τους νέους του Νότου που συνεχίζουν να ψάχνουν,  «με το φανάρι»  το όνειρο που τους υποσχέθηκαν.

Πηγές

De Tocqueville, Alexis, ‘Tocqueville’s Prophesy Centralisation, Equality and the Problem of Liberty’, in John Stoner and Stephen Mennel (eds.) De Tocqueville On Democracy, Revolution and Society (London: The University of Chicago Press, 1980), pp.348-79